Kako najbolje sačuvati zdravlje

Zdravlje je najveće bogatstvo – koliko puta ste to čuli, ali koliko puta i odustali da odete bar na one preglede koji se preporučuju kao redovni. Rano otkrivanje oboljenja je način i značajna verovatnoća više da nećete doći u fazu kada je već kasno za uspešno lečenje. 

Jedan od važnih preventivnih pregleda je kolonoskopija. Ma koliko da vas plaše kako je to neprijatan pregled, budite odgovorni prema sebi i javite se lekaru koji će najbolje proceniti da li vam je takav pregled potreban.

Zašto kolonoskopija

Zato što je kolonoskopija vrlo koristan pregled sa ciljem otkrivanja bolesti debelog creva u ranim stadijumima, a to je prvi uslov koji omogućava efikasnije lečenje i povećava šanse za uspešno izlečenje.  Pre nego što odlučite da li da se podvrgnete kolonoskopiji razgovarajte sa vašim lekarom o tome da li vam je takav pregled potreban, kao i o svim rizicima i koristima ove procedure i pripremama koje treba preduzeti pre samog pregleda. 

Koristi od takvog pregleda su višestruke, jer se kolonoskopijom pregleda unutrašnjost debelog creva (kolona) radi dijagnostike, praćenja bolesti i izvođenja određenih terapijskih postupaka. Pregled se vrši pomoću fleksibilnog instrumenta – kolonoskopa, koji se lagano uvodi kroz anus i gura kroz debelo crevo. Na kraju kolonoskopa je mala kamera koja omogućava lekaru da pregleda unutrašnjost creva radi otkrivanja eventualnih abnormalnosti, kao što su polipi, upalne promene, krvarenje i drugi problemi. 

Imajte u vidu da je rak debelog creva među najprisutnijim teškim bolestima, a kolonoskopija je pouzdan način za njeno otkrivanje. Veoma je važno rano otkrivanje bolesti i adekvatno lečenje. Šanse za izlečenje su tada mnogo veće. 

Kolonoskopija se koristiti i za uklanjanje polipa i uzimanje uzoraka tkiva (biopsiju) za dalju analizu.

Kada se radi kolonoskopija

S obzirom na sve koristi koje kolonoskopija može imati za očuvanje vašeg zdravlja, postavlja se pitanje kada i koliko često se mogu preduzimati ovi preventivni pregledi. Preporučuje se da osobe počnu sa preventivnom kolonoskopijom između 45. i 50. godine života, a zatim se mogu ponavljaju prema potrebi i proceni lekara. 

Drugačija je situacija ako imate povećani rizik od razvoja raka debelog creva, kao što je porodična istorija te bolesti, genetska predispozicija ili prethodno dijagnostikovani prekancerozni polipi. Tada je najbolje da lekar preporuči kada i koliko često treba da se podvrgnete kolonoskopiji. 

Slično je i ako imate gastrointestinalne probleme, kao što su krvarenje iz creva, promene u stolici, bolovi u stomaku ili upalne bolesti creva. Tada je kolonoskopija potrebna za postavljanje dijagnoze i pravilno lečenje.

Da li se pregled radi pod anestezijom 

Pre samog pregleda, a radi omogućavanja što jasnije slike tokom kolonoskopije, pacijent vrši pripremu prema uputstvu lekara. Važno je očistiti creva dijetom u trajanju par dana i uzimanjem određenih laksativa ili rastvora za čišćenje creva. Pod kontrolom je i uzimanje lekova, a pre pregleda ne uzimaju se lekovi koji mogu uticati na zgrušavanje krvi ili povećati rizik od komplikacija tokom kolonoskopije.

Pregled je više neprijatan nego bolan, mada je i to individualni osećaj. Većina pacijenata ga podnosi bez većih problema. 

Kolonoskopija se obično ne izvodi pod opštom anestezijom, već pod sedacijom ili takozvanom analgetskom sedacijom. Sedacija je medicinski kontrolisano smanjenje svesti i anksioznosti pacijenta tokom vršenja pregleda, kada je on svestan, ali se oseća opušteno i manje svesno samog postupka. Postiže se intravenskim davanjem odgovarajućih lekova u kontrolisanim dozama. 

Pregled se vrši i bez sedacije, a na izričit zahtev pacijenta, ili u nekim specifičnim slučajevima koje utvrđuje lekar, može se vršiti i pod opštom anestezijom. Opšta anestezija se retko koristi i obično se razmatra samo u posebnim situacijama, kao što su teški medicinski uslovi pacijenta koji zahtevaju potpunu bezbolnost tokom procedure. Ali ona nosi svoje rizike i zahteva dodatnu medicinsku opremu i nadzor tokom postupka, što je često nepotrebno za većinu pacijenata koji se podvrgavaju kolonoskopiji.

Koje bolesti se otkrivaju kolonoskopijom

Glavna oboljenja koja se mogu otkriti kolonoskopijom su:

• polipi,
• rak debelog creva,
• upalne bolesti creva,
• krvarenje iz debelog creva,
• divertikuloza.

Polipi su benigne izrasline na unutrašnjem zidu debelog creva. Kolonoskopija se često koristi za otkrivanje i uklanjanje polipa. Nemojte zanemariti probleme sa polipima ako ih imate. Mogu biti prekancerozni, sa rizikom da se pretvore u rak debelog creva. Zato je njihovo rano otkrivanje i uklanjanje ključno za prevenciju raka.

Najveća prednost ranog otkrivanja raka debelog creva je povećanje šansi za izlečenje. Tu najbolje pomaže kolonoskopija, kojom se otkriva prisustvo bolesti i onda se operacijom ili odgovarajućom terapijom pristupa lečenju. 

Kolonoskopija može pomoći u dijagnozi i praćenju bolesti kao što su ulcerozni kolitis i Kronova bolest, koje su hronične upalne bolesti creva.

Kod krvarenja iz debelog creva kolonoskopija pomaže za utvrđivanje izvora krvarenja, a to može biti uzrokovano različitim faktorima, uključujući polipe, rane ili druge promene na crevnom zidu.

Divertikulozu karakterišu male izbočine na zidovima debelog creva, koje se nazivaju divertikuli. Kolonoskopija može pomoći u otkrivanju divertikuloze i proceni potencijalnih komplikacija.

Posebnim kleštima mogu se uzimati i komadići tkiva (biopsija), koji se prosleđuju na patohistološku obradu, nakon čega se postavlja tačna dijagnoza viđene promene.

Moguće su i druge abnormalnosti koje se otkrivaju kolonoskopijom, što je korisno za njihovo blagovremeno uklanjanje ili lečenje kako ne bi došlo do ozbiljnijih komplikacija. Pregled može biti od ključnog značaja za rano otkrivanje i lečenje različitih gastrointestinalnih problema.