Psorijaza kao nezarazno, ali genetski predordeđeno oboljenje

Psorijaza je poznata od davnina. O tome svedoče i antički spisi koji datiraju još iz IV veka pre nove ere. Naime, Hipokrat, otac medeicine, je prvi opisao ovo inflamatorno sistemsko oboljenje kože. Do današnjih dana se sa sigurnošću ne može reći kako tačno nastaje. Ono što se pouzdano zna jeste da se javlja kod oko 2% svetske populacije. I naša zemlja se uklapa u svetsku statistiku.  Podjedanko je zastupljeno kod oba pola. Iako se može javiti u bilo kojoj životnoj dobi, klinička praksa ukazuje da se najčešće javlja u trećoj deceniji života.

Učestalost psorijaze

Na vrhu liste po broju obolelih po glavi stanovnika su Farska ostrva, gde prevalenca oboljevanja od psorijaze iznosi 2,8%. Najređe se javlja među Inuitima, Japancima, Afroamerikancima i Indijancima. Prema dostupnim podacima u Srbiji ima oko 150000 obolelih od ove hronične upalne bolesti kože.

Može li se sprečiti i koji faktori utiču na nastanak psorijaze?

Ne postoji tretman, niti preventivna terapija koja bi mogla sprečiti nastanak psorijaze. Kada je reč o okidačima za nastanak ove inflamatorne, rekurentne bolesti kože mogu se navesti samo neki, kao što su: opekotine od sunca, mehaničke povrede kože, infekcija streptokokom (beta-hemolitičkim iz grupe A), psihogeni stres, pojedini lekovi (poput litijuma, antimalarika itd.). Ipak smatra se da presudnu ulogu imaju genetske i imunološke karakteristike pacijenta. Drugim rečima, faktore koji dovode do nastanka psorijaze možemo grupisati na genetske i imunološke, kao unutrašnje i spoljašnje faktore, koji predstavljaju neku vrstu „provokatora“ psorijaze, a koji su prethodno navedeni. Kada se jednom javi pacijent se zauvek bori sa njom te psorijaza spada u red neizlečivih bolesti, ali predstavlja oboljenje sa kojim se živi. Ovo autoimuno oboljenje kože ne može ugroziti nikog ko dolazi u kontakt sa obolelim jer psorijaza nije zarazna bolest.

Psorijaza i njena sličnost sa drugim oboljenjima

Psorijaza može da se javi u različitim oblicima, što je ujedno i glavni razlog sličnosti njene manifestacije sa nekim od drugih kožnih oboljenja, kao što su: seboreični i kontaktni dermatitis, ekcem, mycosis fungoides, kandidoza itd. Ipak, dermatolozi lako uspostavljaju dijagnozu na prvom pregledu. Ređe je neophodno odraditi dodatne analize.

Promene kod psorijaze imaju nekoliko ključnih karakteristika:

1. Jasna i uočljiva ograničenost od okolne kože koja nema promene,
2. Površina promena sadrži srebrnobeličaste ljuske, ređe gnojne mehuriće,
3. Kapljice krvi tzv. „fenomen rose“ koji nastaje kada ljuske otpadnu i
4. Različita površina može biti zahvaćena, od malih delova do čitavog tela (preko 90% kože) tzv. eritroderma.

Lečenje psorijaze

Sam tok lečenja zavisi prvenstveno od tipa psorijaze od koje pacijent boluje. Najveći broj obolelih, njih oko 80% ima blag ili umeren oblik oboljenja, te lokalna terapija daje vrlo dobre rezultate. S obzirom da je reč o rekurentnoj bolesti, sam tok i period remisije je nemoguće predvideti. U nastojanju da se izleče ili u nadi da se bolest više neće javljati, pacijenti se informišu i posežu za svim raspoloživim vidovima lečenja. Tako pored fototerapije, sunčanje ima pozitivan uticaj na povlačenje kožnih promena. Savetuje se minimum tronedeljno izlaganje suncu, ujutro ili uveče, zbog štetnosti i jačine popodnevnog sunca. Veliki broj različitih lekova i terapija je na raspolaganju, te je uz pridržavanje saveta lekara i redovnu primenu prepisane terapije, psorijaza uspešno kontrolisana. Dermatolozi često ističu da je lečenje psorijaze individualno i neophodna je obostrana saradnja i poverenje između lekara i pacijenta.